Jane Austen, Juicio y sentimiento, Alba Editorial, 2013
Juicio y sentimiento, en la excelente traducción de Luis Magrinyà para Alba Clásica, fue la primera novela publicada por Jane Austen, en 1811. Se trata de la inauguración de su serie de obras maestras que anticiparon el realismo y que fueron escritas en el epílogo de la revolución francesa, un acontecimiento que en sus historias es cuidadosamente silenciado. Precisamente, uno de los temas de Juicio y sentimiento es la crítica al romanticismo de Marianne, motivo por el que la novela ha sido acusada de antijacobinismo.
Las posturas existenciales contrapuestas de las dos hermanas, la juiciosa Elinor y la sentimental Marianne, son enfrentadas sin que el texto logre establecer una conciliación satisfactoria entre el clasicismo y el romanticismo. Ríos de tinta han corrido sobre la supresión de la voz de Marianne, su grito ahogado contra un pañuelo al recibir la carta de rechazo de Willoughby.
El destino de Marianne es romperse, y no resulta cómodo aceptar los violentos procesos de silenciamiento de la sociedad retratada, el sacrificio de la individualidad, de la pasión y de la verdad de Marianne, incluso si es una verdad oscurecida por su conocimiento parcial de las situaciones en las que se ve inmersa.
Juicio y sentimiento es un relato del sometimiento femenino, una recomendación del silencio ante las situaciones sociales ambiguas en el imperio del patriarcado, ante los conflictos no resueltos. El dominio de la propias pasiones, de la decepción y el dolor, como estrategia moral, como último recurso frente a una sociedad estructurada por una trama densa de violencias. Esta sociedad corrupta es sublimada, en el preciso instante en que se disuelve para dar lugar al capricho y a la anarquía, en el crisol de la fría mirada irónica que Jane Austen le imprimió a su escritura.
Malores Villanueva Gesteira, Francisco Fernández del Riego, un loitador pola idea de Galicia, Galaxia Editorial, 2022.
O soño dunha Galicia dona de seu inspirou o traballo intelectual de Francisco Fernández del Riego ao longo da súa dilatada traxectoria, de xeito que estudar a súa biografía é poñerse en contacto coas forzas vivas da historia da cultura galega ao longo do século XX. Malores Villanueva o visitou habitualmente na súa derradeira etapa para rescatar os fíos que compoñían a súa memoria, para que puidera facer o legado do seu testemuño.
Son moitas as imaxes desta biografía que quedarán por sempre fixadas na conciencia de Galicia. Podemos ver a Paco na súa mocidade lendo á luz dunha candea nos Escolapios de Monforte. O belén en Lourenzá polo Nadal, as panxoliñas. O espertar a Galicia no seu ano de estudos en Madrid ao tempo que se proclamaba a República. O primeiro 25 de xullo no balcón de Lourenzá. As primeiras conferencias: Pardo de Cela, Prisciliano, os mártires de Carral. A teima pola galeguización da USC. O Seminario de Estudos Galegos. O Partido Galeguista. As xuntanzas no café Derby. A Imprenta Nós. Os mitins para espallar o proxecto do Estatuto diante de miles de labradores. Ultreya: o tríscele vermello. A Federación de Mocedades Galeguistas. Galeuzca. A vitoria do Estatuto no plebiscito o 28 de xuño. O alzamento e o asasinato de Ánxel Casal e Alexandre Bóveda. O diario da guerra.
Vigo. Axiña, a reconstrución do Partido Galeguista na clandestinidade. A maleta coa documentación galeguista que tivo que enterrar nunha horta. O regreso ao xornalismo, as primeiras columnas en galego. A asamblea fundacional da editorial Galaxia. O primeiro número da revista Grial. A creación da colección Salnés de poesía. A recuperación de Álvaro Cunqueiro. O traballo a prol da unificación ortográfica do galego.
Tamén recordamos a recolleita de terra da beiramar en Coruxo e de terra de Trasalba coa que soterrar a Castelao e o emotivo discurso no cemiterio de Chacarita en 1954. A reconquista da Real Academia Galega polos galeguistas e a proposta do Día das Letras Galegas que hoxe celebramos.
Ficamos co traballo infatigable de Del Riego para fortalecer este segundo rexurdimento que tivo lugar dende o exilio interior.
Ismael Ramos, Premio Nacional de Poesía Joven de 2022, ten o propósito de facer o retrato dunha xeración no bordo da historia. Hai un tempo novo que xurdiu malia o desatino. O orballo ten historias que contar. Lixeiro é un canto ás posibilidades. Os mozos desta xeración sábense sós fronte a un futuro que non existe. Por iso medráronlles as devocións e o esquecemento ao mesmo tempo.
A amizade é un soño cos ollos abertos. Somos veciños da crueldade. O sistema está a esmagar o noso significado sen palabras. Os mundos rompen. Os corazóns estouran sen comprender o presente. A poesía é o códice que rexistra esta incomprensión, esta felicidade de saberse fóra das cousas.
Os mundos que xorden no papel consúmanse coma unha visión sen importancia. Impórtanos escribir, mais non a vida. A beleza das cidades esfarélase nas nosas conciencias. Afanámonos nos traballos do espírito, esa viaxe interior que rexistramos nun caderno.
Quizais ser novo é unha confusión dos tempos, unha coincidencia no lugar axeitado coa persoa equivocada. O desexo esvaécese no azar dos días. O amor é quizais un erro na estratexia de Deus. Un latexo que xurdiu do hábito de compartir a vida. Nada ten máis importancia ca iso.
O amor tamén son as posibilidades. O que quixemos ser mais non puidemos por unha falta de imaxinación da realidade. Ser novo é volver a comezar de cada vez. Non verlle a forma ao transcorrer do tempo. Habitar o baleiro, fuxir das orixes, sen aprender, aínda, a melancolía dos perdedores.
En Roma, o poeta faise testemuña do porvir: un relato que treme, que non atopa acubillo nestas horas incertas. Cómpre vivir no presente, reconquistar os espazos xa non tanto co discurso coma co sentimento. É a ledicia de estarmos vivos. A ousadía da mocidade a pasar páxina no libro da historia.
Os amores imposibles son un latexo na escuridade, unha voz que non se rompe, un lento afundimento do ser sen consecuencias transcendentais. O corazón desbórdase. O amor sucede en instantes imprevistos. Bótase a perder. As miradas dos rapaces foxen do retrato. As pulsións da vida foxen do poema. Os poemas xorden do azar da terra, ese relato insubmiso que se perde nas sombras.
Europa é o acubillo das orixes, un horizonte onde van morrer os poetas novos, cheos de desexo e curiosidade, mais faltos de determinación. O destino dos pobos mídese en cada desexo insatisfeito. Descubrimos a esperanza que xa perdemos. Non estamos convencidos do porvir. Hai algo que se fixo mal, o poder reside nos liberadores imaxinarios. Os contos da nosa historia producen cantos brutais ou tristes. Ficamos coas palabras que non se dixeron, os papeis dobrados nos petos dos abrigos dos poetas mozos.
Cada poema é unha postal que intenta reflectir unha realidade que non existe, un futuro que foi roubado, un pasado atroz. O carreiro que fixo a humanidade no seu progreso descendente ata este momento, o intre das inquedanzas. A mocidade perdeu o fío. Non queren recobrar a conciencia, ese pesadelo. Os poetas seguen os sinais do silencio. Hai un camiño novo que invita á esperanza. Cómpre desenvolver os sentidos para avanzar no escuro. Mais non hai tempo.
Sempre soubemos que o único destino que nos agardaba era o camiño de regreso. Compartimos a paciencia dos animais, os seus silencios cheos de expectativas. Rompemos co pasado, a nosa historia non nos pertence e volvemos ás orixes. Regresamos nunha regresión ordenada, paseniño, confiando nos afectos sinceros, o amor entre dous rapaces, quizais a esperanza.
A propia vulnerabilidade é a única certeza. Sabemos o que hai que facer, mais supéranos a parálise. O pánico de non ser quen de encaixar na existencia. Lamentamos o futuro, esa viaxe ao máis fondo. Non podemos confiar en nós mesmos. Deixámonos levar, coa esperanza na beneficencia do azar. Sabémonos fráxiles e escribimos sobre iso mesmo, agardando a redención nas imaxes que enxergamos.
“Perséfone, ou A alegría” fai explícito o mito que envolve a esta xeración, a necesidade de entender o presente como un momento de transición. A historia está feita de espazos equivocados. Intuímos unha linguaxe secreta, palabras coa súa resonancia, un rebumbio de xeracións que vai estoupar no presente. Crecemos nese soño do que non foi. Haberá un novo futuro que se estenda máis alá da primeira primavera, a renovación dun mundo a piques de se perder.
Para escribir poesía partimos da inocencia, o noso radical descoñecemento do mundo. As palabras marcan o camiño da promesa dunha existencia con significado. Vivimos co sorriso desa esperanza. Un suspiro infantil que se proxecta no futuro. Os poemas están escritos no código da marabilla. A renovación cotiá do descubrimento.
donadeseu 